B) ZİHNİ TEMİZ TUTMAK İÇİN ÇOCUK VE YETİŞKİN EĞİTİMİNDE VERİLECEK ÖNCELİKLER
1) Alak 1 / 597 - Ey Resulüm! Yaratan Rabbinin ismi ile oku.
Kur'an' a ve diğer ilimlere Allah' ın adını anarak ve Rab bilincini yerleştirerek başlamalıdır.
2) Tahrim 6 / 559 - Ey iman edenler! Kendinizi ve ailenizi yakıtı insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun.
Eşler istikrarlı bir sevgi ve dostlukla;
a) Önce birbirlerini cehalet, yokluk, günah ve ateşten korumalı,
b) Sonra çocuklarına da hem İslam' ı öğretmeli hem de istikbal sahibi yapmaya çalışmalıdırlar.
c) Bu nedenle yemekte beraber olunduğu gibi Kur'an okumada, namazda ve duada birlik ve beraberliği sürdürmelidir.
3) Araf 204 / 175 - Kur'an okunduğu zaman onu dinleyin ve susun ki size merhamet edilsin.
Kur'an'ı;
a) Büyük bir sevgi ve saygıyla dinlemeli, anlamaya ve onun emirlerini yaşamaya çalışmalı,
b) Çocuk eğitiminde de bu yöntemle hareket etmelidir.
4) Lokman 13 / 411 - Lokman oğluna öğüt vererek: Yavrucuğum, Allah' a ortak koşma, doğrusu şirk büyük bir zulümdür, demişti 14) Biz insana ana-babasına iyi davranmasını tavsiye etmişizdir, çünkü anası onu nice sıkıntılara katlanarak taşımıştır, sütten ayrılması da iki yıl içinde olur, işte bunun için önce bana, sonra ana-babana şükret diye tavsiyede bulunmuşuzdur, dönüş ancak banadır. 15) Eğer onlar seni, hakkında bilgin olmayan bir şeyi (körü körüne) bana ortak koşman için zorlarsa onlara itaat etme, onlarla dünyada iyi geçin, bana yönelenlerin yoluna uy, sonunda dönüşünüz ancak banadır, o zaman size yapmış olduklarınızı haber veririm. 16) (Lokman öğütlerine devamla şöyle demişti): Yavrucuğum yaptığın iş (iyilik veya kötülük) bir hardal tanesi ağırlığında bile olsa ve bu bir kayanın içinde veya göklerde yahut yerin derinliklerinde bulunsa yine de Allah onu (senin karşına) getirir, doğrusu Allah en ince işleri görüp bilmektedir ve her şeyden haberdardır. 17) Yavrucuğum namazı kıl, iyiliği emret, kötülükten vazgeçirmeye çalış, başına gelenlere sabret, doğrusu bunlar azmedilmeye değer işlerdir. 18) Küçümseyerek insanlardan yüz çevirme ve yeryüzünde böbürlenerek yürüme zira Allah kendini beğenmiş, övünüp duran kimseleri asla sevmez. 19) Yürüyüşünde dengeli ol, sesini alçalt, unutma ki seslerin en çirkini merkeplerin sesidir.
Çocuğu eğitirken Lokman ( as ) gibi şefkatli bir yaklaşımla aynı ruhu yansıtmak için;
a) Allah' a ortak koşmanın bir zulüm olduğunu,
b) Ana-babasına;
a) İyi davranmasının gerekliliğini,
b) Onların fedakârlıklarını unutmamasını,
c) Fakat Allah' a şirk koşmaya çağırdıklarında ise dinlememesini,
c) Dönüşün Allah' a olduğunu,
d) En küçük iyiliğin dahi karşılıksız kalmayacağını,
e)Allah' ın her şeyden haberdar olduğunu,
f) Namazla iyiliği yaymanın, kötülüğü engellemeye çalışmanın birlikte yürütüleceği ve bunları yaparken başına geleceklere sabredilmesinin azmedilmeye değer işler olduğunu,
g) İnsanları küçümsemeden ve insanlara yüz çevirmeden iletişim kurması gerektiğini,
h) Gururlanan insanları Allah' ın sevmediğini,
ı) Yürüyüşünde böbürlenmemesini, konuşmasında yüksek tonlu çirkin sesle konuşmamasını ve ölçülü olmasını önemle öğretmelidir.
5) İsra 23 / 283 - Rabbin sadece kendisine kulluk etmenizi, ana-babanıza da iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti, onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırlarsa kendilerine öf bile deme, onları azarlama, ikisine de güzel söz söyle. 24) Onları esirgeyerek, alçak gönüllülükle üzerlerine kanat ger ve Rabbim küçüklüğümde nasıl beni yetiştirmişlerse şimdi de sen onlara (öyle) rahmet et, diyerek dua et.
Çocuklar ve yetişkinler eğitilirken;
a) Yalnız Allah' a kulluk etmeleri,
b) Ana-babaya iyi davranmaları,
c) Biri veya her ikisi yanında yaşlanırlarsa;
a) Usanç göstermeden,
b) Azarlamadan aksine yumuşak konuşarak,
c) Onlarla ilgilenmesi ve rahmet duasında bulunması gerektiği pekiştirilerek öğretilmelidir.
6) Müddesir 3 / 574 - Sadece Rabbini büyük tanı. 4) Elbiseni (maddi ve manevi şahsiyetini) temiz tut 5) Kötü şeyleri terk et. 6) Yaptığın iyiliği çok görerek başa kakma. 7) Rabbinin rızasına ermek için sabret.
Eğitim süresince;
a) Yalnız Rabbini büyük tanımasını,
b) Bedenen ve ahlaken temizliğe devam etmesini,
c) Kötülüklerden uzak durmasını,
d) Yaptığı iyilikleri abartmamasını ve insanların başına kakmamasını,
e) Allah' ın rızasını kazanmak için sabırla ibadet ve diğer iyiliklere devam etmesini önemle öğretmelidir.
7) Hucurat 1 / 514 - Ey iman edenler! Allah ve Resulünün önüne geçmeyin, Allah' tan korkun, şüphesiz Allah işitendir, bilendir. 2) Ey iman edenler! Seslerinizi peygamberin sesinin üstüne yükseltmeyin, birbirinize bağırdığınız gibi peygambere yüksek sesle bağırmayın yoksa siz farkına varmadan amelleriniz boşa gidiverir. 3) Allah' ın elçisinin huzurunda seslerini kısanlar, şüphesiz Allah' ın kalplerini takva ile imtihan ettiği kimselerdir, onlara mağfiret ve büyük bir mükâfat vardır. 4) (Resulüm) sana odaların arka tarafından bağıranların çoğu aklı ermez kimselerdir.
Çocuk ve yetişkin eğitiminde;
a) Hiçbir âlimi, lideri, konuyu vs. Allah ve Resulünden daha öncelikli göstermemeyi,
b) Allah ve Resulü adına peygamberin varisi olan âlimlerin huzurunda saygılı ve nezaketli konuşmayı,
c) Bu tavrın Allah' ın affına ve mükâfatına neden olacağını,
d) O gün peygamberimizin huzurunda, bugün de hem kabrinin hem de müslümanların veya diğer insanların kapılarının veya pencerelerinin yanında yüksek sesle konuşanların aklını kullanamayan zavallı kimseler olduğu öğretilmelidir.
8) Nur 27 / 351 - Ey iman edenler! Kendi evinizden başka yerlere girdiğinizi fark ettirip (izin alıp) ev halkına selam vermedikçe girmeyin. Bu sizin için daha iyidir (herhalde bunu) düşünüp anlarsınız. 28) Orada hiç kimse bulamadınızsa size izin verilinceye kadar oraya girmeyin, eğer size geri dönün denilirse hemen dönün, çünkü bu sizin için daha nezih bir davranıştır, Allah yaptığınızı bilir.
Çocuklara ve yetişkinlere;
a) Kendilerinin veya başkalarının evlerine selam vermeden girmemesini,
b) Ayrıca başkalarının evine girerken izin almalarını,
c) İzin verilmedikçe girmemelerini,
d) Geri dönmeleri de istenirse kırılmadan ve alınmadan dönmelerinin üstün bir davranış olduğu öğretilmelidir.
9) Ahzab 53 / 424 - Ey iman edenler! Siz zamanı gözetmeksizin bir yemeğe davet edilmedikçe peygamberin evlerine girmeyin; ancak davet edildiğiniz vakit girin yemeği yediğinizde hemen dağılın, sohbete dalmayın; çünkü bu hareketiniz peygamberi üzmekte fakat o (size bunu söylemekten) utanmaktadır. Oysa Allah gerçeği açıklamaktan utanmaz...
O gün peygamberimizin, bugünde müslümanların veya başkalarının evlerine;
a) Zamansız ve davetsiz gidilmemeli ancak davetle gitmeli,
b) Yemekten sonra uzun uzun sohbete dalmadan, usandırmadan ayrılmalıdır.
10) Nur 59 / 357 - Çocuklarınız ergenlik çağına girdiklerinde, kendilerinden öncekiler (büyükleri) izin istedikleri gibi onlar da izin istesinler, işte Allah ayetlerini size böyle açıklar, Allah âlimdir, hâkimdir.
Çocuklar ergenlik çağına girince büyükleri gibi anne ve babasının özel dinlenme odasına izin almadan girmemelidirler.
11) Enam 116 / 141 - Yeryüzünde bulunanların çoğuna uyacak olursan seni Allah yolundan saptırırlar, onlar zandan başka bir şeye tabi olmazlar, yalandan başka sözde söylemezler.
Çocuklara ve yetişkinlere yanlış yola gitmemeleri için;
a) İman ve küfrün sınırlarını bilmeyen çoğunluğun düşünce ve hareketlerini değil
b) Ahzab 21 / 419 da belirtildiği gibi peygamberin hareketlerini örnek almaları gerektiği öğretilmelidir.
12) Kalem 10 / 563 - Bir de tanıma her çok yemin eden değersizi 11) Çok ayıplayanı, koğuculukla gezeni 12) Hayırdan alıkoyanı, aşırı zalimi, çok günahkârı 13) Zorbayı, bütün bunlarla beraber soysuz olan yardakçıyı 14) Mal sahibidir ve oğulları vardır diye (damgalanmış kimselere sakın boyun eğme) 15) Ona ayetlerimiz okunduğu zaman eskilerin masalları demiştir.
Çocuk eğitiminde;
a) Çok yemin edenin,
b) Ayıplayanın,
c) Koğuculukla gezenin,
d) Hayırdan alıkoyanın,
e) Aşırı zalimin,
f) Çok günah işleyenin,
g) Zorbanın, yardakçının,
h) Hayırsız ve gururlu zenginin örnek alınmaması gerektiği,
ı) Bunların Allah katında pek değerli olmadığı öğretilmelidir.
Not: Kur'an'da hiçbir masal bulunmamaktadır çünkü masallar hayali olarak üretilen olaylardır. Hâlbuki Kur'an tüm Arabistan, Mısır, Filistin, Mezopotamya ve çevresindeki yerlerde etkili olmuş önemli olayları temel alarak öğüt vermektedir.
13) Müddesir 40 - 41 - 42 / 575 - Onlar cennet içindedir, günahkârlara: Sizi şu yakıcı ateşe sokan nedir, diye uzaktan uzağa sorarlar 43) Onlar şöyle cevap verirler: Biz namaz kılanlardan değildik. 44) Yoksulu doyurmuyorduk. 45) Batıla dalanlarla beraber dalıyorduk. 46) Ceza gününü de yalan sayıyorduk. 47) Sonunda ölüm gelip bize çattı.
Eğitim süresince;
a) Namaz kılmayanların,
b) Yoksulu doyurmayanların,
c) Batıla dalanlarla beraber dalanların,
d) Hesap gününü yalanlayanların,
e) Ölümle birlikte ateşe gidecekleri önemle öğretilmelidir.
14) Müzemmil 17 / 573 - O halde inkâr ederseniz, çocukları ak saçlı ihtiyarlara çevirecek o günden kendinizi nasıl koruyabileceksiniz?
Çocuk eğitiminde inkâr ettikleri takdirde küçük çocukları bile ak saçlı hale dönüştürecek olan o ateşten kimsenin kurtaramayacağı kesinlikle öğretilmelidir.
15) R. Salihin C 1 - S 448 - No 377 ( Buhari - Müslim ) Ebâ Hureyre (r.a)' dan Peygamber (sav) şöyle buyurdu: Yedi sınıf insan vardır ki Allah kendi arşının gölgesinden başka gölge bulunmadığı günde onları kendi (arşının) gölgesi altında gölgelendirir,(Bunlar); 1) Adil imam (adaletli, idareci ve önder) 2) Yüce Allah' a ibadet içinde büyüyen genç 3) Kalbi camilere bağlı olan kişi 4) Allah için birbirini seven ve bunun için bir araya gelip bu sevgi üzerine ayrılan iki kişi 5) Kendisini (zinaya) davet eden kadına karşı; ben Allah' tan korkarım diyen kişi 6) Sadaka verip de sağ elinin verdiği sadakayı sol eli bilmeyecek kadar gizleyen kişi 7) Kimsenin bulunmadığı yerde Allah' ı anıp gözyaşı döken kişi.
H. Ş. göre hiçbir gölgenin olmadığı günde yedi sınıf insanın arşın gölgesinde olacakları müjdelenmektedir. Bunlar:
a) Adaletli yöneticiler,
b) İbadetlerini hiç aksatmayan gençler,
c) Camilere ve namaza gönülden bağlı kişiler,
d) Hiçbir menfaat düşünmeden sadece Allah rızası için birbirini seven müslümanlar,
e) Şeytanın ve nefsin tahriklerine rağmen kendisini fuhşa davet eden güzel bir kadına karşı: " Ben Allah' tan korkarım. " diye reddedebilen kişi,
f) Verdiği hayrı Allah' tan başka kimseye bildirmeyen kişi,
e) Birçok kişinin kusur için bulunduğu ıssız yerlerde bile Allah' ı anıp gözyaşı döken kişi.
Not: O günden bugüne kadar var olan ahlaksız teklif; şeytana uyan her iki taraftan da gelebilmektedir ayrıca her köşe başını tutmuş ve her an yapılan namus ticareti de yine bir teklif hükmündedir. Çünkü her türlü imkâna sahip olmasına rağmen Allah' ın azabından korkarak bu ahlaksızlıklardan sakınan insanlar da inşallah bu gölgelenenler kategorisinde yer alırlar.
16) R. Salihin C 1 - S 478 - No 408 ( Tirmizi ) Ebu Berze, Nadle b. Ubeyd el Eslemi (ra)' dan Peygamber (sav) şöyle buyurdu: Kul kıyamet gününde; 1) Ömrünü nerede tükettiğinden. 2) Yaptığı ameli ne maksatla yaptığından. 3) Malını nerede kazandığı, nerede tükettiğinden. 4) Vücudunu nerede eskittiğinden sorulmadıkça ayakları hesap yerinden ayrılmaz.
1) H. Ş. göre kul kıyamet gününde;
2) Ömrünü nerede tükettiğinden,
3) Yaptığı ameli ne maksatla yaptığından,
4) Malını nerede kazandığı, nerede tükettiğinden,
5) Vücudunu nerede eskittiğinden sorulmadıkça ayakları hesap yerinden ayrılmaz.
Sonuç olarak
1) Gelecekteki güç ve başarı için çocuk eğitimine çok yatırım yapmalı, her alanda birer kitaplık oluşturmalıdır,
2) Fen, sosyal ve yabancı dil yanında ahiret sahneleri de çok net olarak öğretilmelidir,
3) Çünkü bir arabanın fren sistemi tehlikelere karşı ne kadar koruyucu ise ahirete iman da insanı haramlara karşı o derecede koruyucudur,
4) Bu nedenle Ayet ve Hadislerdeki ahiret sahneleri zihinde daima canlı tutulmalıdır,
5) Zaman zaman yemeklerden sonra ailece koro halinde Fatiha suresi okunmalı, cemaat halinde kılınan namazdan sonra toplu halde dua edilmelidir,
6) Konuşulması gereken konuları; büyükler hazırlasa da çocuklara okutturularak onlara anlattırılmalı ki bütünlük ve devamlılık sağlanabilsin.
7) Bunları yerine getirmek için çocuk haklarını iyi bilinmelidir. Örnek olarak; yaşama, süt emme ve helal rızık, terbiye edilme, barındığı yerinin ve isminin güzel olması, erkekse sünnet olma, ergenlik çağına kadar dövülmeme, eşit muamele görme, farzı ayın ilimleri öğrenme, sanat (meslek edinme), yüzme ve savunma oyunlarını öğretilme ve evlendirilme gibi hakları vardır.
ÇOCUĞUN ZİHNİNİ TEMİZ TUTMAK İÇİN EĞİTİM VE ÖĞRETİMİNDE NELERE DİKKAT ETMELİDİR?
SORUSUNA BU AYETLER VE HADİSLER IŞIĞINDA CEVAPLAR
1) Kur'an'a ve diğer ilimlere Allah' ın adına anarak başlatmalı,
2) Eğitimin ateşten koruyucu bir özelliği olmalı,
3) Kur'an okunduğu zaman içtenlikle dinlemeli,
4) Çocuğa şefkatle yaklaşmalı,
5) Ebeveyne son derece iyi davranması ama şirke çağırması halinde ise reddedebileceği öğretilmeli,
6) Dönüşün Allah' a olduğu inancı verilmeli,
7) Zerre kadar dahi olsa iyilik ve kötülüğün göklerde hatta yerin derinliklerinde dahi olsa karşısına çıkarılacağı,
8) Allah' ın en ince işleri dahi görüp bildiği, her şeyden haberdar olduğu,
9) İyiliği yayması, kötülüğü engellemesi,
10) Başa gelenlere sabretmesi,
11) İnsanları küçümsememesi ve yüz çevirmemesi,
12) Gururlanarak yürümemesi ve övünenleri Allah' ın sevmediği,
13) Yürüyüşünde ve sesinde ölçülü olması,
14) Anne babaya güzel söz söylemesi ve rahmet duasında bulunması,
15) Maddeten ve manen temizliğe dikkat etmesi,
16) İyiliği başa kakmaması,
17) Allah' ın rızasına ulaşmak için sabırlı olması,
18) Allah ve Resulüne sevgi ve saygı duyanların af ve hayra ulaşacağı,
19) Peygambere saygı duymayanların aklı ermez insanlar olduğu,
20) Kendimizin veya bir başkasının evine selamsız girilemeyeceği,
21) Başkasının evine haber verilmeden gidilmemesi ve ev sahibinin dönün demesine incinmeden uyulması,
22) Davetsiz bir eve gidilemediği gibi uzun uzun sohbete dalınmaması,
23) Ebeveyninin odasına izin alınmadan girmemesi,
24) Cahil çoğunluğa değil de vahye uyması,
25) Kur'an'ı masal gibi görerek çok yemin edene, çok ayıplayana, hayırdan alıkoyana, çok günah işleyene, zorbaya, yardakçıya ve lekeli zenginlere boyun eğmemesi,
26) Namaza devam etmeyi, yoksulu doyurmayı, batıla dalanlarla dalmamayı ve ceza gününe inanmayı,
27) İnkâr edildiğinde çocukları bile ak saçlı hale getiren kıyamet dehşetini düşünmesi,
28) Hiçbir gölgenin olmadığı günde gölgelenecek olanların adil önder, salih ve camiye bağlı genç, Allah için sevenler, ahlaksız teklifi reddedenler, gizli sadaka verenler ve gizli yerde gözyaşı dökenler olduğu,
29) Mahşer yerinde ömrü, ameli, malı ve vücudu ile ilgili hesabı vermeden kurtulamayacağı önemle öğretilmelidir.