AKLI
KULLANMA VE DOĞRU DÜŞÜNME ZORUNLULUĞU
Enbiya 10- Andolsun, size öyle bir kitap
indirdik ki (inandığınız takdirde) bütün şan ve şerefiniz ondadır.
Hâlâ akıllanmayacak mısınız?
Bakara 164-
Şüphesiz göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca
gelişinde, insanlara yarar şeylerle denizde akıp giden gemide, Allah'ın
yukarıdan bir su indirip de onunla yeri ölümünden sonra diriltmesinde, diriltip
de üzerinde deprenen hayvanları yaymasında, rüzgârları değiştirmesinde, gök ile
yer arasında emre hazır olan bulutta şüphesiz akıllı
olan bir topluluk için elbette Allah'ın birliğine deliller vardır.
Hiç peygamber gönderilmeden de bu sayılanlara
bakarak insanların iman etmeleri gerekirdi ancak ne mutlu ki Allah peygamber
göndererek kullarına lütufta bulunmuştur.
Al-i İmran 190- Göklerin ve yerin
yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelip gidişinde selim akıl
sahipleri için gerçekten açık, ibretli deliller vardır.
191- Onlar ayaktayken, otururken ve
yanları üzerine yatarken Allah'ı anarlar, göklerin ve yerin yaratılışı üzerinde
düşünürler. Ve " Rabbimiz! Sen bunu
boş yere yaratmadın, Sen yücesin, bizi ateşin azabından koru " derler.
Rad 4-
Yeryüzünde birbirine komşu kıtalar vardır. Üzüm bağları, ekinler, çatallı ve
çatalsız hurmalıklar vardır ki hepsi bir tek su ile sulanır. Hâlbuki
meyvelerinde birini öbürüne üstün kılıyoruz. Aklı
eren bir kavim için bunda muhakkak ibretler vardır.
En’am 32-
Dünya hayatı, eğlence ve oyundan başka bir şey değildir. Ahiret yurdu ise,
Allah'tan korkanlar için daha hayırlıdır. Aklınızı
kullanmaz mısınız?
Enfal 20- Ey iman edenler, Allah'a ve
Resulü'ne itaat edin. İşitip durduğunuz halde onun emirlerinden yüz çevirmeyin!
21- Ve işitmedikleri halde " işittik "
diyenler gibi olmayın! 22- Çünkü
yeryüzünde dolaşan canlıların Allah
katında en kötüsü anlamayan ve düşünmeyen sağırlarla dilsizlerdir.
Yusuf 109- Senden önce gönderdiğimiz
peygamberler de o memleketlerin halkındandı, onlar da kendilerine vahiy
verdiğimiz birtakım erkeklerden başkası değillerdi. Şimdi o yerlerde şöyle bir
gezip görmediler mi? Kendilerinden önce gelip
geçenlerin akıbetlerinin nasıl olduğuna bir baksalar ya! Elbette
Ahiret yurdu muttakiler için daha hayırlıdır. Hâlâ
aklınızı başınıza toplamayacak mısınız?
Nahl 12- Geceyi, gündüzü, güneşi ve ayı
sizin hizmetinize O verdi. Bütün yıldızlar da O'nun emrine boyun eğmişlerdir.
Şüphesiz ki bunda aklını kullanan bir toplum için
ibretler vardır. 13-
Yeryüzünde sizin için yarattığı değişik renklerdeki şeyleri de sizin
hizmetinize sunmuştur. Elbette bunda öğüt alan
kimseler için bir ibret vardır.
Maide 58-
Namaza çağırdığınız zaman, onu alay ve eğlence konusu yaparlar.
Bu onların, akıllarını kullanmayan bir toplum olmalarından dolayıdır.
Maide 100-
De ki: Pis olan şeyle temiz olan şey bir olmaz, pis olanın çokluğu hoşuna gitse
bile. Ey selim akıl sahipleri! Allah'tan korkun ki
kurtuluşa eresiniz.
En’am 151-
De ki: Rabbinizin size neleri haram kıldığını okuyayım: O'na hiçbir şeyi ortak
koşmayın, ana babaya iyilik edin, fakirlik korkusuyla çocuklarınızı öldürmeyin,
sizin de onların da rızkını biz veriyoruz. Kötülüklerin açığına da, gizlisine de
yaklaşmayın. Haksız yere Allah'ın haram kıldığı cana kıymayın.
Düşünesiniz diye Allah size bunları emretti.
A’raf 169-
… Oysa Ahiret yurdu Allah'tan korkanlar için daha hayırlıdır.
Hâlâ aklınızı başınıza almayacak mısınız?
Yunus 100- Allah'ın izni olmadıkça hiç
kimsenin inanması söz konusu değildir. Allah, aklını
kullanmayanları en yüz kızartıcı iğrençliğin kucağına atar.
Bu güzel ahlaka
nasıl ulaştın? diye soranlara Lokman (as); Ahlaksızlara bakıp ibret alarak bu
güzel ahlaka ulaştım demiştir.
Yusuf 111- Gerçekten de
onların kıssalarında üstün akıllılar için bir ibret
vardır. Bu Kur'an uydurulmuş herhangi bir söz değildir. Lâkin
kendisinden önce gelen kitapların tasdiki her şeyin ayrıntılarıyla açıklayıcısı
ve iman edecek bir kavim için hidayet ve rahmettir.
Enbiya 67- Size de, Allah'ı bırakıp
taptıklarınıza da yazıklar olsun, siz hâlâ
akıllanmayacak mısınız?
Mü’minun 80- Ve O, yaşatan ve öldürendir;
gecenin ve gündüzün değişmesi O'nun eseridir. Hâlâ
aklınızı kullanmaz mısınız?
Nur 61- Âmâya güçlük yoktur, topala güçlük
yoktur, hastaya da güçlük yoktur. Sizin için de gerek kendi evlerinizden,
gerekse babalarınızın evlerinden, annelerinizin evlerinden, erkek
kardeşlerinizin evlerinden, kız kardeşlerinizin evlerinden, amcalarınızın
evlerinden halalarınızın evlerinden, dayılarınızın evlerinden, teyzelerinizin
evlerinden veya anahtarlarına malik olduğunuz yerlerden yahut dostlarınızın
evlerinden yemenizde bir sakınca yoktur. Toplu halde
veya ayrı ayrı yemenizde de bir güçlük ve günah yoktur. Evlere
girdiğiniz zaman Allah tarafından mübarek ve güzel bir yaşama dileği olarak
kendinize (birbirinize) selam verin. İşte Allah
düşünüp anlayasınız diye size ayetlerini
böyle açıklar.
Furkan 44- Yoksa sen,
onların çoğunun gerçekten söz dinleyeceğini yahut
akıllanacağını mı sanıyorsun? Gerçekte onlar hayvanlar gibidir, hatta
gidişçe daha sapıktırlar.
Kasas 60- Size verilen şeyler, dünya
hayatının geçim vasıtası ve debdebesidir. Allah katında olanlar ise, daha
hayırlı ve daha kalıcıdır. Hâlâ buna aklınız
ermeyecek mi?
Ankebut 63- Andolsun ki onlara, Gökten su
indirip, onunla ölümünün ardından yeryüzünü canlandıran kimdir? diye sorsan
mutlaka, " Allah " derler.
De ki: ( Öyleyse ) hamd da Allah'a mahsustur.
Fakat çokları akıllarını kullanmazlar.
Rum 28- Allah, size kendinizden bir misal
verdi: Hiç size rızık olarak verdiğimiz şeylerde elleriniz altındaki
kölelerinizden ortaklarınız bulunur da onlarla siz
eşit olur, aranızda birbirinizi saydığınız gibi, onları da sayar mısınız?
İşte biz, düşünecek bir kavim için ayetleri böyle
açıklıyoruz.
Al-i İmran 7- Sana bu kitabı indiren O'dur.
Bunun ayetlerinden bir kısmı muhkemdir ki bu ayetler, kitabın anası ( aslı )
demektir. Diğer bir kısmı da müteşabih ayetlerdir. Kalplerinde kaypaklık
olanlar, sırf fitne çıkarmak için, bir de kendi keyiflerine göre tevil yapmak
için onun müteşabih olanlarının peşine düşerler. Hâlbuki onun tevilini Allah’tan
başka kimse bilmez. İlimde
uzman olanlar: Biz buna inandık, hepsi Rabbimiz katındandır, derler.
Üstün akıllılardan başkası da derin düşünemez.
Rad 19- Şimdi Rabbinden sana indirilenin
gerçekten hak olduğunu bilen bir kimse, kör olan bir kimse gibi olur mu? Fakat
bunu ancak üstün akıllı ve temiz vicdanlı kimseler
idrak ederler.
Bakara 179-
Ey temiz akıl sahipleri! Kısasta sizin
için bir hayat vardır. Ümit edilir ki korunursunuz.
Bakara 197-
…Siz hayırdan ne işlerseniz, Allah onu bilir. Kendinize azık edinin. Şüphesiz ki
azıkların en hayırlısı Allah korkusudur. Ey akıl
sahipleri! Benden korkun!
En’am 125-
Allah kimi doğru yola iletmek isterse göğsünü İslâm'a açar. Kimi de saptırmak
isterse göğsünü, sanki göğe çıkıyormuş gibi, dar ve tıkanık yapar. Bunun yanı
sıra Allah, inanmayanları iğrençliğe mahkûm eder.
126- Bu, Rabbinin doğru yoludur.
Biz öğüt almaya açık kimselere ayetlerimizi ayrıntılı
biçimde anlattık.
127- Onlar için, Rableri katında, esenlik
yurdu vardır. İşledikleri iyi amellerden ötürü O, onların dostudur.